Czas na autorytety

„Nauczycielami nie mogą być ludzie o kamiennych twarzach…”

Kilka lat temu Katolicki Uniwersytet Lubelski  był organizatorem konferencji na temat etyki zawodu nauczyciela. Dobrze pamiętam słowa ks. abp Józef Życińskiego- Wielkiego Kanclerza KUL, który mówił o potrzebie kształtowania wartości wśród współczesnych ludzi. Sukces nie może być wartością nadrzędną,  „Chrystus nie był człowiekiem sukcesu”. Naczelne  miejsce na drabinie wartości człowieka wierzącego winien zająć Bóg, dla ludzi niewierzących powinno być to Sumienie.

My, nauczyciele, często zadajemy sobie ważne pytania dotyczące naszej misji: Jaki powinien być nauczyciel-mistrz i wychowawca, jaki jest jego kodeks etyczny, jak budować autorytet nauczyciela we współczesnej szkole?   

Słowo „ autorytet” pochodzi z łaciny, oznacza min. władzę, wzorzec, wiarygodne źródło informacji. Jak  powinniśmy interpretować te pojęcia, co znaczą dla uczniów? Odpowiednikiem władzy jest posłuszeństwo, wzorzec budzi podziw i uznanie, a odpowiednikiem wiarygodnego źródła informacji jest zaufanie. Autorytet nauczyciela odnosi się do każdego z tych znaczeń; ma on prawo do posłuszeństwa ucznia, sam powinien być wzorem moralnym, powinien mieć takie cechy, żeby budzić zaufanie w zakresie przekazywanych informacji ze swojego przedmiotu nauczania.

Nauczyciel musi sobie autorytet  wypracować. Współczesnym uczniom nie imponują wykłady i przywiązanie do tradycji, należy więc kształtować te cechy, które są pożądane przez młodych np. chęć do twórczej rozmowy. Dawać świadectwo w życiu temu, co się głosi i w co się wierzy. Trzeba szukać wartości w dialogu z uczniami, ponieważ w dzisiejszym świecie wiedza ustępuje bezpośrednim relacjom międzyludzkim. Obecnie 1/3 uczniów neguje potrzebę autorytetu w szkole. Szkołę zaczyna postrzegać się jak firmę, przygotowującą do „wyścigu szczurów.” Trzeba więc w uczniach widzieć ludzi, wzmacniać talenty, zachęcać do rozwoju, kształtować prawdziwe wartości..

 Co przeszkadza w budowaniu autorytetu ? Na pewno media, a zwłaszcza te, które propagują relatywizm moralny.  Czasami rodzice, którzy nie maja czasu dla dzieci, czasami organy prowadzące szkoły, gdy myślenie nakierowane jest na pieniądze i brakuje dialogu z nauczycielami. Świat, który nas otacza  jest  pełen pokus , takich jak używki, komputery, nastawienie na zabawę. Internet- niesie ze sobą brak odpowiedzialności za słowo. W takim świecie  „wychowują jedynie ci, co mają nadzieję”- jak powiedział ks. Józef Tischner.

Wśród  ważnych cech, pożądanych u nauczyciela, uczniowie najczęściej wymieniają chęć pomocy i zrozumienia,  odpowiedzialność, cierpliwość, szacunek dla ucznia, konsekwencję, stawianie wymagań. Uczniowie potrzebują autorytetów, a my powinniśmy zrobić wszystko, żeby  młody człowiek znalazł odpowiednie wzorce. Jeśli nie wypełnimy tej potrzeby pozytywnymi postawami i wartościami , mamy dużo do stracenia- przyszłość młodego pokolenia, a tym samym całego społeczeństwa.